Z gruntu na talerz – nowe podejście do uprawy
W tradycyjnej uprawie porzeczka czerwona trafiała głównie do przetwórstwa. Dziś coraz częściej widzimy ją na stoiskach z owocami premium. Konsumenci oczekują świeżych, lokalnych produktów o wysokiej jakości wizualnej i smakowej. Dobrze poprowadzona plantacja porzeczki jest w stanie te wymagania spełnić.
Uprawa w gruncie, bez osłon, wciąż dominuje, o ile o dominacji w ogóle w przypadku tak niszowego segmentu jagodowego rynku można mówić. To metoda tańsza, ale obarczona większym ryzykiem. Zmiany klimatyczne, takie jak wiosenne przymrozki czy intensywne opady, także gradu, mogą wpłynąć negatywnie na wysokość plonu i jakość owoców. Kluczowe znaczenie ma dobór odmian – preferowane są późniejsze, o dużych, jędrnych owocach, np. ‘Rovada’.
Tunele foliowe – wyższe koszty, wyższe zyski
Alternatywą stają się tunele foliowe, które – choć kosztowne w budowie – zapewniają lepsze warunki wegetacyjne, ochronę przed warunkami pogodowymi i wyższą jakość owoców. Dla producentów celujących w eksport lub rynek premium w Polsce, to często jedyne rozwiązanie pozwalające uzyskać stabilny dochód. W tunelu można lepiej kontrolować wilgotność i temperaturę powietrza, a sterowanie klimatem i unikanie silnych wahnięć sprzyja osiąganiu wyższych plonów.
Ceny porzeczki czerwonej: przemysł vs świeży rynek
Różnice w cenach są znaczące. W 2024 roku porzeczka czerwona przemysłowa skupowana była zazwyczaj po około 1,50 zł/kg. W tym samym czasie owoce deserowe osiągały na rynku detalicznym ceny od 8 do 12 zł/kg, a w eksporcie do Niemiec czy krajów skandynawskich oraz w okresach, gdy owoce z plantacji o przeznaczeniu przemysłowym oferowane były jako deserowe, stawki były zdecydowanie wyższe. Z rynku dochodzą głosy o dużym zainteresowaniu firm handlowych. W szczytowych ale krótkich okresach sezonu porzeczka czerwona wyceniana była w 2024 roku na 55-60 zł/kg.
Prognozy: świeży rynek będzie rósł
Należy zakładać, że w ciągu najbliższych 3–5 lat segment porzeczki czerwonej uprawianej na świeży rynek będzie się rozwijał. Główne czynniki wzrostu to większa świadomość zdrowotna konsumentów, moda na lokalne produkty oraz rozwój logistyki sprzedaży bezpośredniej. Ważne jest także, a może przede wszystkim, spopularyzowanie tego produktu na pułkach skleów sieci handlowych.
Dla plantatorów oznacza to nowe szanse, ale i konieczność dostosowania produkcji. Jakość, estetyka i trwałość owoców stają się kluczowe. Przy dobrej organizacji, inwestycja w produkcję deserową może się szybko zwrócić, oferując przy tym większą stabilność cenową niż rynek przemysłowy.
Produkcja tunelowa jest jednak bardzo kosztowna. Bariera wejścia dla wielu może okazać się problemem, co z kolei dla tych którzy się zdecydują na taką produkcje porzeczki czerwonej – szansą na operowanie w bardziej przewidywalnych warunkach niż te, jakie oferuje rynek porzeczek przemysłowych.
