Czy uprawa aronii się opłaca?
Trud udzielenia odpowiedzi na takie pytanie podjęła Bożena Głuchowska sporządzając tabelaryczny raport. Uwzględnia on pozycje, których w większości plantatorzy nie biorą pod uwagę, jak na przykład koszty pośrednie. Uzyskany wskaźnik opłacalności na poziomie 188,40% być może "nie powala", ale stanowi jednak w miarę pozytywny sygnał, że uprawa aronii pozwala na zbilansowanie kosztów i niewielki zarobek. Raport poniżej:
Czy wszystko się tu zgadza?
Tego typu zestawienia zawsze budzą kontrowersje. Nie inaczej jest i w tym przypadku. Przede wszystkim, za punkt wyjścia posłużyła wydajność z 1 ha na poziomie 9 t i jej późniejsza sprzedaż w cenie 1 100 zł/t. O ile taka wycena aronii w 2024 roku jest poprawna, o tyle plon w wysokości 9 t/ha uznać trzeba za niereprezentatywny dla większości plantacji w Polsce. Na przestrzeni ostatnich lat aronia rosła na powierzchni wynoszącej ok. 14 000 ha w Polsce, a do zakładów dostarczano jej średnio ok. 40 tys. t. W latach o sprzyjających warunkach dla tego gatunku, gdy produkcja dochodziła do pułapu 50 tys. t. natrafialiśmy na okresowe problemy ze zbytem czarnych jagód i z reguły stawki skupu były bardzo niskie. Ostatnie lata to jednak dość regularne występowanie czynników silnie redukujących plonowanie aronii w różnych częściach kraju, jak np. przymrozki wiosenne czy susze. Dlatego wartość 40 tys. t. jest jednak bardziej zbliżona do rzeczywistego obrazu sytuacji. Gdy podzielmy ją przez 14 000 ha, to okazuje się, że z 1 ha zbieramy średnio statycznie niespełna 3 t owoców w Polsce.
Ile tak naprawdę można zebrać aronii z 1 ha?
Powyższe wyliczenie tak naprawdę też nie jest poprawne. Obliczanie średniej statystycznej często prowadzi na manowce. W takich sytuacjach przypomina mi się zabawne powiedzenie o mężczyźnie wyprowadzającym psa na spacer – średnio statycznie każdy z nich ma po trzy nogi. Tu sprawa ma się podobnie. W krajobrazie Polski można znaleźć plantacje kompletnie zaniedbane, nienawożone i nienawadniane. Są utrzymywane z nadzieją, że gdy cena będzie dobra, to wtedy zbierze się i sprzeda owoce. W praktyce z kwater tych owoców nie dostarcza się do zakładów niekiedy całymi latami.
Są także kwatery wyposażone w linie kroplujące położone 5-8 cm pod powierzchnią ziemi, którymi krzewom dostarcza się wodę a często także pożywkę. Na takich stanowiskach nawet w latach takich jak 2024, a więc bardzo suchych, uzyskać można dobry plon, przekraczający 9 t/ha, owoców o bardzo wysokim parametrze °Brix. W omawianym raporcie nawodnienie nie zostało jednak ujęte po stronie kosztów, a bez wątpienia generuje przecież pewne nakłady. Uzyskanie 9 t/ha aronii w warunkach nienawadnianej plantacji uznać trzeba za mało realne w perspektywie wieloletniej, choć w pojedynczych sezonach może przytrafić się taki, a nawet lepszy wynik.
Generalna konkluzja dotycząca rentowności uprawy aronii
Można dyskutować nie tylko na temat wydajności, ale także i innych wartości ujętych w zestawieniu opublikowanym przez MODR. Generalnie jednak roczny dochód na poziomie ok. 5 tys. zł/ha jest prawdopodobny do wypracowania w ujęciu pojedynczego cyklu produkcyjnego. Mam tu na myśli czas od założenia plantacji do jej pierwszego odmłodzenia, lub okres pomiędzy kolejnymi odmłodzeniami. To czyni aronię jedną z najmniej dochodowych upraw jagodowych. Z drugiej jednak strony ciężko porównywać nakład pracy czy środków na prowadzenie takiej plantacji z np. kwaterą truskawkową o takiej samej powierzchni. W zdecydowanej większości przypadków aronia uprawiana jest jako drugi lub trzeci, a więc uzupełniający gatunek albo kwatera aroniowa prowadzona jest jako dodatkowe źródło dochodu dla osoby pracującej w podstawowym wymiarze czasu poza rolnictwem. Wyspecjalizowanych w produkcji owoców tego gatunku gospodarstw jest w Polsce niewiele i prowadzą one działalność na zdecydowanie większą skalę. Powierzchnię uprawy aronii w nich liczy się dziesiątkach hektarów. Wtedy działalność ta ma sens ekonomiczny.
źródło: MODR, własne
Czytaj także:
