Różne przetwory z derenia prezentowane w bolestraszyckim arboretum podczas XIII Międzynarodowego Festiwalu Derenia. Zdjęcia autorstwa Mariusza Godosa z Życia Podkarpackiego.
StoryEditorsprzedaż żywności

Jak zgodnie z prawem sprzedawać żywność z gospodarstwa?

03.08.2025., 07:00h

Istnieją rozmaite form sprzedaży żywności, w tym przetworzonej, produkowanej przez rolników. Jak robić to zgodnie z prawem?

Żywność "prosto od rolnika" cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem

Popyt na produkty „prosto od rolnika” nie słabnie. Jest dość mocno związany z trendem zdrowego odżywiania i wybierania produktów z czystym i prostym składem, najlepiej od lokalnych producentów.

Dobre sposoby zbywania produktów rolnych obejmują sprzedaż:

  • w gospodarstwie,
  • na targowiskach,
  • przy drogach,
  • przez internet,
  • do sklepów,
  • do lokali gastronomicznych.

Formy prowadzenia sprzedaży żywności

W Polsce dla rolników przewidziane są różne opcje legalnego zarobkowania poprzez sprzedaż własnych wyrobów. Jedną z nich jest MLO, czyli działalność marginalna, lokalna i ograniczona, kolejną –​ Rolniczy Handel Detaliczny (RHD) i Sprzedaż Bezpośrednia (SB).

Specyfika MLO

Rolnicy decydujący się na działalność MLO mogą sprzedawać produkty pochodzenia zwierzęcego lokalnie i na małą skalę, kierując swoją ofertę wprost do konsumentów lub do sklepów czy lokali restauracyjnych z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego. Są to produkty: mięsne, mleczne, na bazie siary, wstępnie przetworzone lub przetworzone produkty rybołówstwa, surowe wyroby mięsne, mięso mielone, jajeczne z gotowanych jaj, gotowe posiłki. Można także prowadzić rozbiór i sprzedaż świeżego mięsa wołowego, wieprzowego, baraniego, koziego, końskiego, drobiowego lub zajęczaków, zwierząt łownych oraz dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych. Produkty zbywane są na terenie województwa, w którym jest prowadzona ta produkcja lub na obszarze sąsiadujących z nim terenów. Rolnik nie musi liczyć się z tymi ograniczeniami, jeśli chce zbywać towary konsumentowi końcowemu podczas wystaw, festynów, targów oraz kiermaszy, ale taki zamiar musi zgłosić powiatowemu lekarzowi weterynarii co najmniej na 7 dni przed dniem rozpoczęcia imprezy. Jeśli rolnik kieruje swoje wyroby do konsumenta – nie obowiązują go żadne limity, jeśli zaś sprzedaż dotyczy zakładów prowadzących handel detaliczny – należy przestrzegać określonych zasad (pisaliśmy o nich tu: Ograniczenia wagowe produktów w ramach MLO).

Przeczytaj także: Co rolnicy mogą sprzedawać w ramach działalności MLO?

Dostawy bezpośrednie

Sprzedaż bezpośrednia polega na zbywaniu nieprzetworzonych produktów wytworzonych w gospodarstwie. Oferta kierowana jest do konsumenta lub do punktów sprzedaży detalicznej oferującej artykuły do konsumentów i obejmuje głównie produkty powstałe w produkcji pierwotnej, czyli dzięki uprawie roślin (zboża, owoce, warzywa, zioła, grzyby hodowlane) lub hodowli zwierząt. Zalicza się również łowiectwo, rybołówstwo i zbieranie runa leśnego. To sprzedaż niewielkich ilości, np. na targowiskach, placach targowych, w bramach własnych gospodarstw rolnych, w handlu obwoźnym, ale także lokalnym sklepom i restauracjom, barom, stołówkom – na obszarze województwa, w którym odbywa się ich produkcja lub na terenie sąsiadujących z nim województw. W przypadku zbywania towarów pochodzenia zwierzęcego obowiązują regulacje dotyczące limitu, np. 1000 litrów tygodniowo mleka surowego albo mleka surowego i siary, 200 litrów tygodniowo – surowej śmietany, 50 sztuk tygodniowo w przypadku tusz indyków, wraz z podrobami pozyskanymi z tych indyków.

Przeczytaj także: Dostawy bezpośrednie a Rolniczy Handel Detaliczny (RHD) – czym różnią się te formy sprzedaży?

Rolniczy Handel Detaliczny (RHD)

RHD jest zbliżony do sprzedaży bezpośredniej, ale do oferty rolnika może wejść nieco więcej produktów, ponieważ dozwolone jest również przetwórstwo – sprzedaż produktów przetworzonych, jak i nieprzetworzonych. Żywność przetworzona musi zawierać co najmniej jeden składnik pochodzący w całości z własnej uprawy, hodowli lub chowu prowadzonego przez rolnika. Podobnie jak w wyżej wymienionych wariantach, tu także zbywamy towary konsumentom finalnym, w samym gospodarstwie, na targowisku, w trakcie wystaw, festynów, targów, ale także zakładom prowadzącym handel detaliczny (sklepy, restauracje, stołówki) – warto poznać limity ujęte w rozporządzeniu. Sprzedaż produktów do zakładów żywności pochodzenia niezwierzęcego jest dozwolona w całym kraju, w razie zbywania żywności złożonej i pochodzenia zwierzęcego tylko na obszarze, który obejmuje województwo, w którym prowadzona jest produkcja oraz na obszarach powiatów lub miast stanowiących siedzibę wojewody lub sejmiku województwa, sąsiadujących z tym województwem.

Zobacz także: Rolniczy Handel Detaliczny – kto może prowadzić sprzedaż?

Sprzedaż bezpośrednia, RHD i MLO to dobry sposób na monetyzowanie produkcji rolnej, a przy okazji tworzenie własnej sieci klientów bez ingerencji pośrednika.

Źródło: MRiRW, wetgiv.gov.pl, Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

 

06. sierpień 2025 13:15