"Zasady dopuszczania do obrotu środków ochrony roślin reguluje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1107/2009(1). Zgodnie z tymi przepisami do obrotu mogą być dopuszczone tylko te preparaty, które zawierają substancje czynne zatwierdzone do stosowania w środkach ochrony roślin przez Komisję Europejską, a także przy prawidłowym stosowaniu, zgodnie z ich przeznaczeniem, nie stanowią zagrożenia dla zdrowia człowieka, zwierząt oraz dla środowiska.
Czytaj także:
Ocena bezpieczeństwa stosowania środków ochrony roślin prowadzona jest zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami (2) dwuetapowo, gdzie:
1) Komisja Europejska odpowiedzialna jest za zatwierdzanie substancji czynnych.
Ocena substancji czynnych prowadzona jest we współpracy z Europejskim Urzędem ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) oraz państwami członkowskimi.
W ramach oceny substancji czynnej, EFSA przeprowadza m.in. ocenę ostrego i chronicznego ryzyka dla konsumentów wynikającego z obecności pozostałości danej substancji czynnej w produktach przeznaczonych do spożycia. Urząd określa również najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości (NDP/MRL) substancji czynnej, które mogą znajdować się w produktach spożywczych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego nie stwarzając zbędnego ryzyka dla konsumentów, w tym grup szczególnie wrażliwych, takich jak dzieci. NDP wprowadzane są następnie do unijnego porządku prawnego w drodze rozporządzenia. Dodatkowo, w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony konsumentów EFSA cyklicznie dokonuje przeglądu obowiązujących wartości NDP wyznaczonych dla substancji czynnych, z uwzględnieniem zakresu ich stosowania, tak by w przypadkach stwierdzenia potencjalnego ryzyka dokonać ich weryfikacji, ewentualnego obniżenia lub zmodyfikować zatwierdzony zakres stosowania,
2) państwa członkowskie dopuszczają do obrotu środki ochrony roślin na swoim terytorium. Ocena ta dokonywana jest obligatoryjnie we współpracy z innymi państwami członkowskimi. W Polsce ocena ta jest prowadzona przy współpracy z podmiotami upoważnionymi przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi do opracowywania ocen i raportów dotyczących środków ochrony roślin.
Czytaj także:
W związku z przedstawieniem przez Francję nowych danych naukowych dotyczących potencjalnej szkodliwości acetamiprydu (w badaniach, które były prowadzone w 2022 r. stwierdzono neurotoksyczność rozwojową, co oznacza duże ryzyko zaburzeń struktur mózgu w wieku płodowym i wczesnym wieku dziecięcym), Komisja Europejska zleciła EFSA przeprowadzenie oceny w tym zakresie. Ponieważ wynik oceny wskazał na duże prawdopodobieństwo neurotoksyczności acetamiprydu, EFSA zaproponowała obniżenie wartości toksykologicznych, tj. dopuszczalnej dziennej dawki spożycia wyrażonej wartościami parametru ADI (maksymalna bezpieczna dawka przy codziennym spożyciu) oraz ARfD (maksymalna bezpieczna dawka przy jednorazowym spożyciu). Propozycja EFSA została przyjęta.
W konsekwencji obniżenia wartości toksykologicznych EFSA zidentyfikowała ostre ryzyko dla 38 produktów przy obowiązujących do tej pory wartościach NDP z przekroczeniem maksymalnej bezpiecznej dawki przy jednorazowym spożyciu dla dzieci od 106% do 822%.
W konsekwencji przygotowany został projekt rozporządzenia zmieniającego wartości NDP, który był konsultowany z Państwami Członkowskimi. Przedstawiciele Ministra Zdrowia szeroko konsultowali ten projekt przed posiedzeniem Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz (SCoPAFF), Sekcja Pozostałości Środków Ochrony Roślin, również z przedstawicielami organizacji branżowych, które nie zgłosiły do niego uwag.
W następstwie powyższego rozporządzeniem Komisji Europejskiej nr 2025/158 z 29 stycznia 2025 r. zmieniającym załącznik II do rozporządzenia (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości acetamiprydu w określonych produktach lub na ich
powierzchni, od 19 sierpnia 2025 r. zmienione zostają najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości (NDP/MRL) substancji czynnej acetamipryd w 38 produktach, mających istotne znaczenie dla polskiego rolnictwa, w tym w porzeczce.
W zaistniałej sytuacji Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi dokłada wszelkich starań, aby ograniczyć negatywne skutki opisanych wyżej zmian dla producentów i przetwórców porzeczki.
Informacja o powyższych zmianach wartości NDP była szeroko upowszechniana przez resort rolnictwa, w tym przede wszystkim przez jednostki naukowe nadzorowane przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Centrum Doradztwa Rolniczego, a także poprzez Platformę Sygnalizacji Agrofagów, która stanowi podstawową płaszczyznę i narzędzie transferu wiedzy przy realizacji wymagań integrowanej ochrony roślin.
Komunikat w przedmiotowej sprawie został także zamieszczony na profilu Ministerstwa w serwisie społecznościowym.
Podjęto również działania w celu rozszerzenia zakresu stosowania środków ochrony roślin zawierających deltametrynę o ochronę przed przeziernikiem porzeczkowcem w porzeczce. Prace zakończyły się wydaniem zezwoleń dla środków ochrony roślin Decis Expert 100 EC i Decis Mega 50 EW.
Co więcej, w ramach dotacji celowej udzielanej przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi dla Instytutu Ogrodnictwa – Państwowego Instytutu Badawczego zaplanowano badania nad zamiennikami dla acetamiprydu. Należy też podkreślić, że obniżone wartości NDP będą dotyczyły również towarów importowanych z państw trzecich. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi przeznacza dodatkowe środki finansowe na badanie próbek pobieranych przez Państwową Inspekcję Sanitarną z importowanych towarów."
Źródło: krir.pl
