Znacząca pozycja Hiszpanii w Europie i na świecie w zakresie produkcji borówek
Hiszpania, a w szczególności prowincja Huelva w Andaluzji, jest prawdziwą potęgą w produkcji europejskich borówek. W ciągu ostatniej dekady powierzchnia upraw i produkcja gwałtownie wzrosły, dzięki czemu Hiszpania stała się jednym z największych eksporterów świeżych borówek na świecie.
W sezonie 2024 powierzchnia upraw borówek w Huelvie osiągnęła około 3744 hektarów – o 4% więcej niż w roku poprzednim. Borówki stały się obecnie drugą najważniejszą uprawą jagodową w tej prowincji (po truskawkach), co odzwierciedla ich znaczenie gospodarcze. W ostatnich sezonach produkcja hiszpańskich borówek wynosiła około 60 000+ ton rocznie. Prawdopodobne jest, że produkcja w Hiszpanii wzrośnie jeszcze bardziej, a przyczyni się do tego rozleglejsza powierzchnia i lepsze plony.
Przychody napędzają borówkową koniunkturę
Huelva osiągnęła rekordowe 1,1 mld euro z eksportu jagód w pierwszych 7 miesiącach 2024 r. Hiszpańskie borówki zbierane są od późnej zimy do wiosny – pierwsze niewielkie ilości mogą pojawić się w listopadzie/grudniu ale podaż istotnie wzrasta od marca i utrzymuje do maja.
Dywersyfikacja odmianowa pozwala Hiszpanom rozpocząć zbiory wcześniej, zyskując konkurencyjność w stosunku do produkcji południowoamerykańskich, które zaopatrują Europę zimą. Jednak Hiszpania musi stawić czoła rosnącej konkurencji wiosną ze strony innych graczy, zwłaszcza Maroka, a w mniejszym stopniu także krajów i regionów takich jak Portugalia i południowe Włochy. Obecnie, sezon borówki w Maroku w dużym stopniu pokrywa się z sezonem w Hiszpanii, a marokański eksport do UE gwałtownie wzrósł. Maroko wysyła owoce od stycznia do kwietnia, a szczyt przypada na luty/marzec.
To nakładanie się eksportu doprowadziło do sytuacji nadpodaży wiosną 2022 r., kiedy to zbieżność zbiorów z Hiszpanii, Maroka i innych krajów spowodowała 18% spadek średniej ceny sprzedaży borówek z Huelvy.
Sytuacja jest jednak bardzo dynamiczna. Na przykład na początku sezonu 2024 r. hiszpańskie borówki trafiły na rynek w małych ilościach po bardzo wysokich cenach z powodu ograniczonej podaży. Ale gdy tylko Maroko i inne kraje zwiększyły podaż, ceny się unormowały.
Zawalczyć o rynek – lepsza jakość borówek i dłuższe okno podaży
Aby utrzymać konkurencyjność, hiszpańscy producenci skupiają się na jakości i wydłużeniu sezonu. Plantatorzy z Huelvy wdrożyli wiele nowych odmian dostarczanych przez międzynarodowe programy hodowlane, aby uzyskać atrybuty smaku i jędrności, których pragną europejskie supermarkety. Naturalne ograniczenia klimatyczne oznaczają, że główne zbiory w Hiszpanii pozostaną skoncentrowane w okresie wiosny.
Jeśli chodzi o eksport, głównym rynkiem zbytu dla hiszpańskich borówek jest sama Europa, zwłaszcza Niemcy, Wielka Brytania, Francja, Holandia i Włochy. Niemcy i Wielka Brytania są głównymi importerami jagód z Huelvy, a popyt w Wielkiej Brytanii jest szczególnie silny po Brexicie.
Hiszpańskie borówki pozostają w dużej mierze w Europie, często przemieszczając się przez Holandię. Eksport transatlantycki jest stosunkowo niewielki, ponieważ Hiszpania nie może konkurować na rynku północnoamerykańskim ze względu na czas i koszty. Jednak nowym horyzontem jest otwarcie rynków azjatyckich: od 2023 r. Chiny zatwierdziły import hiszpańskich borówek, co potencjalnie zapewni ujście dla niektórych partii owoców w przyszłości.
Przyszłość hiszpańskiej borówki
W przyszłości Hiszpania zamierza utrzymać swoją pozycję wiodącego producenta w Europie, ale wzrost może ulec spowolnieniu. Ograniczenia obejmują dostępność ziemi i wody w Huelvie (region zazwyczaj zmagający się z niedoborem wody) oraz wspomnianą wcześniej konkurencję. W sektorze nastąpiła pewna konsolidacja, co z kolei działa im plus. Grupy spółdzielcze, takie jak Onubafruit, prowadzą produkcję obliczoną na uzyskanie dziesiątek tysięcy ton produktu.
W latach 2025–2030 nacisk zostanie położony na wydajność i kontrolę kosztów. Rosnące koszty nakładów, takie jak praca, energia i nawozy w Hiszpanii, zmniejszyły marże, a producenci opowiadają się za innowacjami w celu obniżenia kosztów. Dla przykładu, pojawiające się niedobory siły roboczej sprawia, że testuje się mechaniczne warianty zbiory owoców, zwłaszcza późniejszych odmian.
Makroekonomiczne tło inflacji w Europie może również ograniczyć popyt konsumentów na jagody premium w krótkim okresie. Mimo to spożycie borówek w Europie stale rośnie, a hiszpańscy plantatorzy mają warunki, aby zaspokoić ten popyt po konkurencyjnych cenach. Możemy oczekiwać, że produkcja Hiszpanii będzie oscylować w przedziale 60–70 tys. ton rocznie, a dalsza ekspansja prawdopodobnie będzie wynikać z poprawy plonów, a nie z ogromnych wzrostów powierzchni upraw.
Źródło: East Fruit
