Antraknoza – na ten problem wskazali uczestnicy Berry Tech 2025
Prof. Zbigniew Jarosz mówił o zagadnieniu ochrony truskawek przed antraknozą. Według ankiety, którą jeszcze przed konferencją wypełnili uczestnicy Berry Tech, to właśnie ta choroba przysporzyła najwięcej trosk w sezonie 2025.
Objawy antraknozy można łatwo pomylić z uszkodzeniami mechanicznymi a także bakteriozą (potoczna nazwa bakteryjnej kanciastej plamistości truskawki wywołanej przez Xanthomonas fragrarie). Choroba o której mówił naukowiec w trakcie konferencji poraża łodygi, ale także liście, kwiaty i owoce. Czarne plamy na jagodach w połączeniu z zaczernieniem ziarniaków to najbardziej typowe jej objawy. Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że może ona ujawnić się w transporcie czy przechowywaniu owoców, nawet po kilkunastu godzinach od ich zbioru.
Bardzo ważne jest wyprzedzenie infekcji, podjęcie działań zapobiegawczych. Ryzyko antraknozy zwiększa uprawa truskawek na glebach zmęczonych, zainfekowany materiał nasadzeniowy, stosowanie glifosatu mogącego zalegać w glebie, stosowanie fosforynów i fosetylu glinu, nadmierna wilgotność ryzosfery przy wysokiej temperaturze powietrza, a także występowanie chwastów żywicieli. Warunki pogodowe są najłatwiejszym z sygnałów, jaki plantator może odczytać. Dlatego warto śledzić prognozy i obserwować co dzieje się na plantacji. Jeśli temperatura ma zacząć osiągać 25°C i jest wilgotno, to nieważne czy to kwiecień, maj, czerwiec czy lipiec – jest to ostrzeżenie, że antraknoza może się rozwijać i trzeba podjąć działania wyprzedzające. – mówił doradca.
Odmiany i agrotechnika a porażenie truskawek antraknozą
Innym problemem może być także przenawożenie azotem, zwłaszcza formą amonową, a także potasem, jak i odmianowa podatność na tę chorobę. Szczególnie wrażliwe na antraknozę selekcje to ‘Allegro‘, ‘Darselect‘, ‘Rendez Vous‘, ‘Clery‘, ‘Elsanta‘, ‘Asia‘, ‘Arosa‘, ‘Tea‘, ‘Roxana‘, ‘Sybilla‘, ‘Talia‘, ‘Jenkka‘, ‘Faith‘ czy ‘Malwina‘. Jak jednak przyznał prof. Jarosz, w rzeczywistości nie ma tak naprawdę odmian odpornych na antraknozę. Wskazał jednak te najlepiej znoszące jej presję. Za takie uznał ‘Rumbę‘, ‘Verdi‘ i ‘Magnus‘, a za średnioodporne ‘Twist‘, ‘Limalexia‘, ‘Falco‘, ‘Grandarosa‘, ‘Verdi‘, ‘Cadenza‘.
W gronie czynników agrotechnicznych, które zapobiegają rozwojowi choroby, specjalista wymienił ściółkowanie plantacji słomą, stosowanie nawodnienia kroplowego, nasadzenia w relatywnie niższych obsadach i utrzymanie reżimu podlewania. Dobre wyniki w zapobieganiu i zwalczaniu choroby osiąga się poprzez wykorzystanie sprawdzonych preparatów na bazie kaptanu, strobiluryny, cyprodynilu i fludioksonilu. Niestety, część z tych produktów zapewne w ciągu najbliższych lat zniknie z rynku w konsekwencji wprowadzania coraz bardziej restrykcyjnego prawa na terenie UE dotyczącego ochrony roślin i dopuszczonych do tego substancji aktywnych.
Na szczęście, antraknozę kontrolować w dość istotnym stopniu można także poprzez właściwe nawożenie. Jej presję niweluje wysoka zawartość wapnia. Przy 1000-1200 mg/l w glebie na ziemiach lekkich choroba rozwija się bardzo powoli. Na stanowiskach średnich i cięższych potrzebne są większe zawartości tego pierwiastka, odpowiednio 1500 mg/l i 2000 mg/l. Zależnie od poziomu pH gleby w poszczególnych stanowiskach dla podniesienia zawartości wapnia w glebie stosować można np. kredę (gdy chcemy podnieść odczyn pH) lub siarczan wapnia (gdy już jest wysoki).
Rozwój antraknozy spowalnia także pozakorzeniowe stosowanie preparatów zawierających chlor. Można więc ograniczać rozwój tej choroby opryskami roślin z wykorzystaniem chlorku wapnia. Chlorki mają powszechnie złą reputację jeśli chodzi o ich stosowanie w uprawach jagodowych. Osobiście mam jednak inne zdanie na ten temat. Wszystko trzeba robić z głową, w odpowiednich dawkach. To trochę jak z lekami dla ludzi czy nawet pożywieniem. To co w odpowiedniej ilości jest cenne, w nadmiernej może stać się trucizną – przekonywał specjalista. Dodał także, że literatura wskazuje, iż kwas podchlorawy (Agro Eca/ Agro Eca Protect) ma działanie spowalniające rozwój antraknozy na owocach - tam też jest chlor.
Regularne stosowanie brassinosteroidów może w pewnym stopniu uodpornić rośliny na antraknozę. Także miedź jest pierwiastkiem blokującym rozwój tej choroby.
Antraknoza truskawki - smutna konkluzja na koniec
Podsumowując swe wystąpienie na Berry Tech 2025, prof. Zbigniew Jarosz przedstawił diagnozę, która nie wszystkim z pewnością przypadnie do gustu: wyłącznie uprawa truskawek w tunelach daje szansę na skuteczną ochronę truskawek przez antraknozą. Widywałem w tym dobrym dla rozwoju antraknozy na truskawkach sezonie plantacje w tunelach, gdzie rośliny przy bramach były w dużym stopniu porażone i uszkodzone przez tę bardzo groźną chorobę. Tam, gdzie zacinał deszcz, gdzie warunki były zbliżone do panujących na zewnątrz – pierwsze 3-4 rośliny w rzędach. Ale w tych częściach uprawy, gdzie tunel faktycznie zapewniał już pełną ochronę, objawów antraknozy nie było. – mówił naukowiec.
Prof. Jarosz zapowiedział też, że w bieżącym i kolejnych sezonach będzie prowadził serię testów przydatności różnych rozwiązań, zwłaszcza biologicznych, do ochrony truskawek przed antraknozą. Część wyników zaprezentowana zostanie już podczas najbliższego Kongresu Jagodowego.
