Przygotujmy się na zmiany
Od 2026 roku w życie wejdzie ustawa o aktywnym rolniku. To oznacza, że dopłaty bezpośrednie nie będą się należały każdemu kto ma ziemię, tylko tym, którzy faktycznie prowadzą działalność rolniczą. Kłopot w tym, że aby to udowodnić, trzeba będzie mieć faktury i dokumenty z 2025 roku. To oznacza, że trzeba zacząć gromadzić je już dziś.
Kto zostanie uznany za aktywnego rolnika?
Ministerstwo Rolnictwa chce uporządkować system dopłat tak, aby pieniądze trafiały tylko do tych gospodarstw, które realnie produkują, a nie do pseudorolników koszących raz w roku, byle spełnić minimum.
Od 2026 roku aktywnym rolnikiem będzie każdy, kto:
- ma zarejestrowane zwierzęta w systemie IRZ (min. 0,3 DJP/ha),
- korzysta z płatności związanych z produkcją, ekoschematów czy dopłat ekologicznych,
- pobiera premię dla młodych rolników albo wsparcie na inwestycje,
- bierze udział w unijnej sieci danych FSDN,
- lub korzysta z dopłat do materiału siewnego.
Ale nie każdy znajdzie się w tym rejestrze. Reszta rolników będzie musiała udowodnić, że faktycznie prowadzi gospodarstwo.
Jak udowodnić bycie aktywnym rolnikiem?
Ci rolnicy, którzy nie zostaną z automatu wrzuceni na listę aktywnych będą weryfikowani przez ARiMR na podstawie realnych kosztów lub przychodów z działalności rolniczej. Będą mogli wybrać, w jaki sposób chcą udowodnić prowadzenie gospodarstwa. Jakie dokumenty będą im do tego potrzebne?
Na razie wiadomo, że dowodem aktywności w rolnictwie mają być m.in.:
- faktury za zakup nawozów, środków ochrony roślin, materiału siewnego, usług agrotechnicznych, ubezpieczeń,
- faktury za sprzedaż płodów rolnych,
- umowy dzierżawy i dowody opłacenia czynszu,
- dowody opłacenia pracy najemnej,
- umowy kontraktacji czy dostawy.
Problem w tym, że przepisy wykonawcze, czyli rozporządzenia ministra, jeszcze nie zostały opublikowane. To one określą dokładnie, jakie kwoty i na jaką skalę będą uznawane jako wystarczające.
Lepiej zbierać dokumenty już teraz!
Choć szczegółów brak, eksperci radzą rolnikom zbierać wszystkie dokumenty już w 2025 roku, bo na ich podstawie będą rozliczane dopłaty w 2026 roku.
Ustawa ma być stosowana dla wniosków składanych w 2026 roku, a zatem dokumentacja ponoszenia kosztów lub uzyskiwania dochodów będzie dotyczyła roku 2025 dla wniosku w roku 2026, z tym, że jeszcze nie wiemy jaka? MRIRW jeszcze nie przedstawiło projektu rozporządzenia wykonawczego. Sugeruję zbierać rachunki/faktury wystawione w 2025 roku - podkreśla adwokat Michał Pajchel.
Najlepiej więc gromadzić wszystkie: zarówno za zakupy środków produkcji, jak i sprzedaż płodów rolnych. Dopiero rozporządzenie określi, które z nich będą kluczowe.
Według szacunków swoją "aktywność" będzie musiało udowodnić nawet 600 tys. rolników.
Kamila Szałaj
